Năm NGỰA nói chuyện NGỰA - JM Lam Thy Đinh Văn Diệm

NĂM NGỰA NÓI CHUYỆN NGỰA 
JM Lam Thy Đinh Văn Diệm

Lại gần tới Tết Nguyên Đán năm Con Ngựa (Giáp Ngọ). Năm Ngựa nói chuyện ngựa là phù hợp, nhưng chuyện ngựa thì nhiều lắm, nhiều không kể xiết: Ngựa Đông phương, ngựa Tây phương; ngựa trong văn chương, điển tích; trong ca dao, tục ngữ; trong dân gian, chính quyền kim cổ; ngựa thành công (mã đáo thành công), ngựa thất bại (“Mã đề dương cước anh hùng tận… Ngựa lồng quỷ mới nhăn răng, Cha con dòng họ thầy tăng hết thời – “Sấm Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm”). Đến như tôn giáo (Thiên Chúa giáo, Phật giáo, Hồi giáo, Ân Độ giáo…) cũng có rất nhiều giai thoại, truyền thuyết về ngựa.

Nhà văn Nguyễn Công Hoan (VN) cũng có 2 tác phẩm mang tên ngựa (1- “Con ngựa già” – ngụ ý con người cũng như con ngựa, lúc còn trẻ khỏe, sung sức, thì còn được ưa chuộng, đến khi già yếu thì bị phế bỏ ; 2-  “Ngựa người và người ngựa” –  nói về kiếp người sống bằng nghề kéo xe đưa khách chẳng khác gì con ngựa). Vì “Truyện dài về ngựa” không có hồi kết, nên chỉ xin nói đến 2 vấn đề:

1- NGỰA ĐÁ;
2- NGÃ NGỰA.

Nhưng trước hết, xin để ngựa tự giới thiệu về mình:

NGỰA KỂ CÔNG

Ngựa nghe nói, tím gan, nổi phổi,
Liền chạy ra hầm hí vang tai:
"Ớ! này, này, tao bảo chúng bay,
Đố mặt ai dày bằng mặt ngựa ?
Tuy rằng thú, cũng hai giống thú.
Thú như tao ai dám phen lê (1)
Tao đã từng đi quán, về quê,
Đã ghe trận đánh Nam, dẹp Bắc.
Mỏi gối nưng phò xã tắc,
Mòn lưng cúi đội vương công.
Ngày ngày chầu chực sân rồng.
Bữa bữa dựa kề loan giá,
Ông Cao tổ (2) năm năm thượng mã,
Mới dựng nên cơ nghiệp Lưu gia,
Ông Quan Công (3) sáu ải thoát qua,
Vì cậy có Thanh long, Xích thố (4) 
Đã nhiều thủa ngăn thành, thủ phủ
Lại ghe phen (5) đột pháo, xông tên 
Đàng xa xôi ngàn dặm quan sơn
Ngựa phi đệ (6) một giờ liền thấu.
Các chú đặng ăn no, nằm ngủ,
Bởi vì ta cần cán (7), giữ gìn.
Khắn khắn lo nhà trị, nước yên,
Chốn chốn đặng nông bô lạc nghiệp. (8)
Các chú những nằm trong xó bếp,
Tài các ngươi ở chốn quê mùa.
Đừng đừng buông lời nói khật khù (9)
Bớt bớt thói chê bai giớn giác,
Nếu tao chẳng lo trong việc nước,
Giặc đến nhà ai để chúng bay?
Thật biết một mà chẳng biết hai,
Chớ lừng lẫy cậy tài, cậy thế".
Ngựa nói lâu, gẫm càng hữu lý,
Vậy chủ bèn phân giải một lời:
"Đại tiểu các hữu kỳ tài,
Vô đắc tương tranh nhĩ ngã" (10).

(Trích “LỤC SÚC TRANH CÔNG” – Khuyết Danh)
----------------------------------
Chú thích:

(1) Phen lê: Phân bì, so sánh, ganh tị. 
(2) Cao tổ: Vua Cao tổ nhà Hán (Lưu Bang).
(3) Quan Công (tức Quan Vân Trường) vị tướng tài có bộ mặt đỏ như lửa, đã “kết nghĩa Vườn Đào” với Lưu Bang (Hán Cao tổ) và Trương Phi (mặt đen thui) (x. Tam Quốc Chí).
(4) Quan Công chuyên cưỡi ngựa Xích thố (lông màu đỏ rực) tay cầm Thanh long đao (thanh gươm hình con rồng màu xanh).
(5) Ghe phen: Nhiều lần.
(6) Phi đệ: Chạy nhanh như tên bay.
(7) Cần cán (cần mẫn, cốt cán): Chăm chỉ và làm việc giỏi. 
(8) Nông bô lạc nghiệp: Dân cày cấy yên vui nghề nghiệp. 
(9) Khật khù: Gàn dở.
(10) “Ðại tiểu các hữu kỳ tài - Vô đắc tương tranh nhĩ ngã”: Vật lớn vật nhỏ đều có một nghề tài giỏi riêng, không được ganh tị nhau. 
----------------------------------

(Trich "Năm NGỰA nói chuyện NGỰA" - Tác giả JM Lam Thy Đinh Văn Diệm).

Thưa bạn đọc

Tác giả JM Lam Thy Đinh Văn Diệm mới gởi cho Blog KYDV 4 bài viết về nhiều chủ đề. Mỗi bài khá dài, nên Blog chỉ xin trích đăng một đoạn trong bài "NĂM NGỰA NÓI CHUYỆN NGỰA". Quý vị có thể xem tiếp qua các đường dẫn (links) dưới đây:

1. ÁNH SÁNG HUY HOÀNG ĐÃ BỪNG LÊN (CN.III/TN-A) 
2. XUÂN CANH TÂN
3. NĂM NGỰA NÓI CHUYỆN NGỰA 
4. THÁNG GIÊNG ĂN TẾT Ở NHÀ

Blog KYDV cảm ơn sự đóng góp của tác giả JM Lam Thy Đinh Văn Diệm và mong tiếp tục được đón nhận những đóng góp trong tương lai.

Blog KYDV