Nơi gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống

Thứ Tư, 24/12/2014 - 10:24

 

Nơi gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống

 

Lễ hội gắn liền với mỗi làng quê-làng quê là cái nôi hình thành, bảo tồn, sản sinh văn hoá truyền thống của dân tộc. Trong lũy tre làng bình dị ấy, ngôi đình, mái chùa, đền, miếu, mỗi dòng sông, bến nước... và các lễ hội chính là tâm điểm của cái nôi văn hoá.

 

Lễ hội không phải là 2 phần tách biệt mà là một thể thống nhất xuyên suốt tôn vinh, ca ngợi công đức tiền nhân và việc tổ chức lễ hội hàng năm sẽ góp phần bảo tồn di sản văn hóa, lịch sử. Trong lễ hội, phần lễ là gốc rễ, chủ đạo. Ngôn ngữ của lễ hội là ngôn ngữ biểu tượng, vượt lên trên đời sống hiện hữu hàng ngày. Ngay một số sinh hoạt vui chơi, giải trí, thi tài diễn ra trong lễ hội, như đua thuyền, đấu vật, kéo co... thậm chí các trò chơi mang tính phồn thực vẫn đậm chất nghi lễ, phong tục, trở thành “cái tục” của thế giới thiêng liêng.

Về Bắc Ninh vào mùa xuân, ta lại được đến Hội đền Vua Bà (tức hội làng Diềm) là lễ hội truyền thống ở làng Quan họ gốc, nơi duy nhất thờ Đức Vua Bà trong số 49 làng Quan họ của tỉnh. Lễ hội được tổ chức hàng năm nhằm thể hiện sự tôn kính và lòng nhớ ơn của dân làng đối với Đức Vua Bà-Thủy tổ Quan họ, người có công sáng tạo những làn điệu dân ca Quan họ.

Hình ảnh Vua Bà là kết tinh sáng tạo tuyệt vời, trí tưởng tượng kỳ vĩ, huyền diệu trong đời sống văn hóa nghệ thuật tâm linh, tín ngưỡng của người quan họ, để lại những giá trị văn hóa tinh thần quý giá cho con cháu muôn đời… Lễ hội cổ truyền chứa đựng nhiều giá trị văn hoá mà ở đó thế hệ sau có thể tìm hiểu về cuộc sống trong quá khứ. Qua  lễ hội, người ta biết hội Lim hàng năm được tổ chức  trên núi Lim có Hồng Ân tự, có lăng Quận công Nguyễn Đình Diễn. Hội Tam Giang-Vọng Nguyệt lại gắn với đền thờ danh tướng Lý Thường Kiệt và trận tuyến chống Tống trên dòng Như Nguyệt. Hội chùa Dâu, Bút Tháp lại đưa người ta đi qua các công trình kiến trúc đậm chất Phật giáo, bước dần vào ý đạo theo chu trình tu đạo từ nhận thức đến thực nghiệm tâm linh để đạt tới giác ngộ và giải thoát… Những hội làng khác hầu hết tổ chức tại đình làng, nơi thờ Thành hoàng là những người có công khai ấp, dựng làng, đánh giặc ngoại xâm giữ nước hoặc ông Tổ nghề truyền thống của địa phương.

Rõ ràng, tổ chức lễ hội đúng định hướng là một cách bảo tồn và trao truyền văn hóa. Trong chu kỳ một năm với bao nhọc nhằn, vất vả, lo toan, để rồi khi xuân về, cuộc sống nơi thôn quê lại dập dồn tiếng trống chiêng, người người tụ hội nơi đền, đình, chùa mở hội. Nơi đó, con người hoá thân thành văn hoá, văn hoá thấm đẫm vào con người, cảnh vật tạo nên một bảo tàng sống về đặc trưng văn hoá vùng miền, dân tộc, và qua đó những giá trị đặc sắc lại tiếp tục được hồi sinh, sáng tạo và trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Các làn điệu dân ca, các điệu múa dân gian, các hình thức sân khấu chèo, tuồng, rối nước, cải lương...; các trò chơi, trò diễn: đánh cờ người, chọi gà, chơi đu, đánh vật, bơi trải... được sản sinh từ lao động, chống giặc ngoại xâm, từ tình yêu lứa đôi, tình yêu quê hương, đất nước, và chính lễ hội lại là nơi duy trì, phát triển bản sắc, tinh túy văn hóa ấy trong lòng dân tộc suốt hàng nghìn năm qua.

Trong điều kiện xã hội công nghiệp hoá, hiện đại hoá và toàn cầu hoá hiện nay thì làng xã và lễ hội lại góp phần nhiều hơn trong việc bảo tồn, làm giàu và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.

Hoàng Mai - Vân Giang

 

Source BacNinhOnline