II
- Cầu Ve
Đó
là chiếc cầu đá khá kiên cố, nằm trên con đường duy
nhất dẫn vào làng từ phía Tây và Bắc qua con sông nhỏ
cạnh làng.
Theo
thiển ý, Cầu Ve hiện nay đúng hơn chỉ là một cống
thoát nước. Nhưng trong phương ngữ còn tồn tại cụm từ
CỐNG CẦU VE, chứng tỏ xưa kia nơi đây có một cây cầu
bằng tre hoặc gỗ, gọi là Cầu Ve (cầu của Xóm Ve). Sau
này, khi ông cha ta be đập, đắp bờ từ hai bên lấn ra
giữa lòng sông và xây cống thoát nước. Cống ấy gọi
là Cống Cầu Ve.
Trải
qua thời gian và theo đặc tính chung của ngôn ngữ khắp
thế giới là tĩnh lược, rút gọn, đơn giản hóa (kiểu
như dân miền quê = dân quê) nên từ “cống” mất dần
theo năm tháng, cuối cùng chỉ còn gọi tắt là Cầu Ve,
dù chiếc cầu xưa kia không còn nữa.
Cầu
Ve là tụ điểm ưa thích của mọi lứa tuổi. Những ngày
đẹp trời, chiều chiều, quý ông ra đây hóng mát ngắm
cảnh hoàng hôn hay mơ màng dõi theo những cánh cò trắng,
từ cánh đồng phía hạ nguồn đua nhau về tổ trên lũy
tre làng, quả là thú vị. Những đêm trăng thanh gió mát,
nhất là về tháng 7, tháng 8, vừa ngắm trăng, vừa kéo
vó, hoặc lơ đãng thả hồn theo nhịp gõ cành cành vào
mạn thuyền của các ngư dân lưới cá, cũng là cách thư
giãn vô cùng công hiệu sau một ngày lao động mệt nhọc.
Các
trai làng thường ra đây tắm, vừa bi bô tán tỉnh, vừa
“rửa mắt”, ngắm những cô gái giặt chiếu, giũ lụa,
hong tóc... Đây là một bức tranh đồng quê rất trữ
tình.
Về
mùa nước lớn (tháng 7-8) Cầu Ve đặc biệt nhộn nhịp
cảnh trên bến dưới thuyền, vì đoạn bờ ở đầu cầu
phía Đại Vy năm nào cũng sạt lở, nước chảy phăng
phăng.
Những
người gồng gánh nặng hoặc nhát, không biết bơi đều
phải qua sông lụy đò. Đó là đò ngang đưa khách sang
sông, chuyển dịch như con thoi giữa hai bờ. Đò dọc chở
khách đường dài, xuôi ngược giữa Cầu Ve và Đồng
Lạng.
Ngoài
chức năng bến khách, Cầu Ve còn là bến trung chuyển
lúa. Các thuyền lúa từ đồng dưới (Tào Khê) tập kết
lúa về đây, chất thành từng đống để người thân và
thợ ra gánh lúa về nhà.
Ngày
mùa, tùy theo thời vụ, từ mờ sáng, thợ cấy, thợ gặt
từ xóm Gạ, Đại Vy, Húc... tập trung trước cổng làng,
chờ dân Ve ra mướn vào làm.
Vì
là bến đò khách, bến lúa và chợ lao động nên cũng có
những dịch vụ ăn theo như hàng quà, hàng bánh và tất
nhiên không thể thiếu gánh nước chè xanh hay nước vối
mà chủ thường là một cô thôn nữ xinh xinh đã đi vào
thi ca.
Cuối
cùng, nói đến Cầu Ve là phải nghĩ ngay đến “đệ
nhất thú” trên đời – Thứ nhất là tắm sông.
Tắm
sông thú lắm, vì thỏa sức vùng vẫy giữa cảnh trên
trời, dưới nước, vô cùng thoáng đãng, không bị gò bó
như tắm ao, tắm giếng.
Nhưng
tắm sông Cầu Ve còn thú hơn nhiều, vì nước Cầu Ve vừa
trong, vừa sạch, lại mát nữa! Trong – sạch – mát mẻ
vì trước khi về đến Cầu Ve, nước sông phải qua một
hệ thống lọc tự nhiên. Đó là hệ rễ cây, rễ bèo
dầy đặc ở phía thượng nguồn, nhất là đoạn từ
Đồng Thần đến hết Xóm Gạ.
Tắm
Cầu Ve còn hào hứng vô cùng vì các cuộc thi bơi, thi
lặn, đuổi bắt và dìm nhau chí chết. Cuộc thi nào có
sự chứng kiến và cổ vũ của mấy “em” cũng đều
sôi động hơn, ác liệt hơn vì “anh” nào cũng muốn
trổ tài để lấy le, lấy lòng.
Với
những ưu điểm trên, nước sông Cầu Ve có sức quyến
rũ, mê hoặc tới mức
“Sống
mà tắm nước Cầu Ve
Chết
dù chả có tò te thì đừng”
Đúng
thế! Tò te là chuyện của người sống, khi đã “ngủm”
ai cần mấy thứ đó! Với lại, tắm Cầu Ve “đã” quá
rồi, cần gì phải kèn trống tiễn đưa về miền cực
lạc, vừa xưa, vừa tốn tiền! Chín suối dù có hợp lại
vẫn nhỏ hơn sông Cầu Ve! Mỉm cười dưới đó đâu có
sướng bằng ở Cầu Ve! Chả thế mà năm nào dân Ve cũng
có người tự nguyện thoát ly thôn làng để đi theo Hà
Bá!!!
