Về Miền Quan Họ Làng Diềm - ĐÒ ƠI !!!

ĐÒ ƠI!!!

 

Đò ngang có lái sang ngang
Khách thời vắng khách đò sang vắng đò
Mênh mông sóng nước đầy vơi
Có nghe em gọi đò ơi! trong lòng...?

Gọi đò để sang sông với bạn tình là một hình thức giao duyên của người Quan họ. Nó chính là hình thức hát Quan họ dưới thuyền nổi tiếng xưa nay và mỗi khi nghe tiếng gọi "đò ơi" thì người Quan họ luôn cảm thấy day dứt, trong lòng luôn dâng chào những nỗi niềm nhớ mong. Bởi khi nghe tiếng gọi đò luôn gợi lên hình ảnh đợi chờ của người Quan họ, đợi chờ đến nỗi "trót say nhau lắm phải tìm đến nhau". Để rồi tận trong sâu thẳm của đáy lòng họ luôn thốt lên những lời bi ai rằng...

Đò ơi sao mãi chẳng sang?
Sớm chiều ngả nón chờ chàng qua sông
Thầy mẹ em chửa bằng lòng
Hiếu tình nặng mấy mươi dòng sông sâu

Trong tình yêu của người Quan họ có ngọn lửa của sự mãnh liệt họ có thể vượt qua mọi rào cản để đến với tình yêu đích thực của mình. Vậy điều gì có thể làm họ phải đắn đo, suy nghĩ không dám đến gặp người tri kỉ? mặc dù trong lòng họ luôn khao khát được gặp, được đến với người mà mình luôn mong nhớ! Phải chăng có một ngăn cách hay một rào cản? Hoặc một thế lực nào đó, khiến họ không thể bước qua mà bỏ đi cái lề lối gia phong, cái phong tục tập quán mà đến với nhau? Hay đơn giản đó chính là sự ngăn cấm của thầy mẹ? Bởi tình yêu trong thời phong kiến đâu thể thoát khỏi sự :"Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy!". Còn tình yêu mà những đôi lứa dành cho nhau chỉ có thể để sâu kín trong lòng, nếu không có sự đồng ý của cha mẹ. Đó chính là nỗi khổ tâm của người Quan họ, bên hiếu bên tình làm sao có thể chọn vẹn cả đôi!

Chim khôn đỗ ngọn thầu dầu
Người vui có chốn em sầu có nơi
Đã đành có chốn thì thôi
Đèo bòng chi nữa tội trời ai mang
Từ khi biết đến tuổi vàng
Lòng càng thắm thiết dạ càng vấn vương
Quản bao tháng đợi năm chờ
Thấy người dãi nắng dầm mưa xót thầm
Nguyện lòng đôi chữ đồng tâm
Trăm năm thề chẳng ôm cầm duyên ai
Lâu nay mới có một ngày
Dừng chân tạm chút sang đây tự tình
Bao giờ yến được gặp oanh?

Khắc khoải đợi chờ trong tiếng gọi “đò ơi!” Nửa muốn quên đi những gia phong nề nếp để qua đò mà sang sông với bạn tình, nửa lại thương lời cha mẹ dặn dò, ân sâu nghĩa nặng sao đành lòng mà lại quên được đây? Những day dứt ấy, những khắc khoải ấy cứ trĩu nặng, cứ đè nén trong lòng người Quan họ. Bên tiếng gọi đò mà đò thì cứ lỡ bến mãi chẳng sang, khiến cho lòng ai càng thêm tan nát, ruột gan càng trăm mối tơ vò như rối bời dạ ai.

Đò ai đi ở bên sông
Có lòng đợi khách hay không hỡi đò?

Hỏi những ai đã từng thấu hiểu những câu gọi "đò ơi", mà không gợi lên trong lòng những nỗi niềm thương cảm, của những lứa đôi đang mong nhớ, đợi chờ, những tiếng gọi đò trong vô vọng, để bước sang sông với bạn duyên của người Quan họ. Mà không cảm thấy nao lòng và cảm thương cảm cho sự lỡ dở, cho những chuyến đò mãi không cập bến duyên lành của người xưa...?

Mong sao nghĩa thuỷ tình chung
Cho thuyền gặp bến cho mây gặp rồng.

Trong Quan họ thì có rất nhiều câu hát nói về con đò, nhưng hầu như đa số nói về sự đợi chờ, khắc khoải, nhớ mong của người Quan họ là nhiều. Cũng vì vậy mà những lời ca như ai oán, bổng trầm kia lại càng khiến cho Quan họ càng thêm da diết như mê hoặc lòng người.

Mở chèo bát lái thuyền ra
Phách nhất tìm bạn nhịp ba tìm tình
Người ơi thương lấy em cùng
Như thuyền có lái như rồng có mây
Màn trên sập dưới sánh vầy
Chiếu loan xải giữa gối mây em đợi chờ.

Mong sao cho nghĩa tình sẽ được như lời câu ca trên, để người Quan họ không còn cảnh đợi chờ, nhớ mong mà đò mãi chẳng sang, cho tình đành dang dở.

AD Nguyễn Minh Tú

Source Về Miền Quan Họ Làng Diềm